به منافذ بسته شده غدد چربی (دانه های سرسیاه و سرسفید)، جوشها و ضایعات عمیقتر (کیستها یا ندولها) که در صورت، گردن، سینه، پشت، شانهها و حتی بازوها بروز میکنند، اصطلاحاً (آکنه) گفته میشود. کم و بیش اکثر نوجوانان به آکنه مبتلا میشوند.
با این حال این بیماری به گروه سنی خاصی محدود نمیشود و بزرگسالان حتی تا ۴۰ سالگی نیز میتوانند به آن مبتلا شوند.
اگر چه آکنه معمولاً بعد از چند سال خودبخود خوب میشود ولی نمی توان آن را به حال خود رها کرد. زیرا آکنهای که درمان نشود، ممکن است تا پایان عمر جوشگاه هایی بدشکل بر روی پوست بماند. البته این جوشگاهها نیز قابل ترمیم میباشند. آکنه میتواند باعث بدشکل شدن صورت و در نتیجه ناراحتی روحی بیمار گردد. همچنین در موارد حاد و شدید، موجب پیدایش جوشگاههای بسیار بدشکل و دایمی میشود. باید در نظر داشت که حتی موارد ملایم آکنه نیز میتوانند موجب پیدایش جوشگاهها شوند.
آکنه چگونه بوجود می آید؟
افزایش طبیعی مقدار هورمونهای مردانه در ایام نوجوانی (بلوغ) در هر دو جنس پسر و دختر موجب میشود که غدد چربی پوست (سباسه) بزرگتر و فعالتر شوند. این غدد در نواحی از بدن (صورت، پشت، شانهها و قفسه سینه) که آکنه شایع است وجود دارند. به ندرت آکنه ناشی از اختلالات هورمونی میباشد.غدد چربی پوست با مجرای خروجی مو که اصطلاحاً «فولیکول» نامیده میشود، ارتباط دارند. این غدد مادهای چرب به نام سبوم تولید میکنند که از طریق منفذ خروجی فولیکول به سطح پوست تخلیه میگردد. به نظر میرسد که چربی سبب تحریک مجرای فولیکول میگردد، لذا سرعت جدا شدن سلولها با اتصال به یکدیگر یک لخته را بوجود می آورند. بسته شدن مجرای فولیکول توسط این لخته شرایط را برای رشد باکتریها در داخل مجرا مساعد میکند.
چه عواملی در ایجاد یا تشدید آکنه موثرند؟
ژنتیک مثبت: اگر این استعداد را داشته باشید حتما مبتلا خواهید شد ، پس از والدینتان درباره این مساله سوال کنید اگر خانمی میگوید حتی پس از بچهدار شدن هم جوش میزده و در میانسالی از دست آنها خلاص شده، دختر خانمها هم باید این موضوع را بپذیرند و با صبر و حوصله درمانها را ادامه دهد.
عدم مصرف کامل داروها و کم طاقتی: بسیاری از جوان ها تا وضعیت جوشهایشان بهتر میشود در مصرف داروها اهمال کاری میکنند. در حالی که ما میگوییم مصرف داروهای خوراکی یا موضعی حتی در صورت بهبود کامل، باید به صورت دوز ادامهدار و نگهدارنده تداوم داشته باشد . چون تا زمانی که فردی استعداد ژنتیکی دارد، پوست آماده جوش زدن است اثر بخشی درمان های دارویی زمان براست و۶ ماه تا یک سال زمان میبرد تا نتیجه بخش بودنش را نشان دهد و نباید منتظر باشید داروی آکنه مانند یک مسکن عمل کند و سردرد شما را در عرض یک ساعت مداوا کند .
استرس : مدام جلوی آینه ایستادن وحرص خوردن روند درمان را مختل میکند. استرستان را مهار کنید تا پوست بهتری داشته باشید
پوست چرب: بروز جوشها در افرادی که پوست چربی دارند بیشتر است. به همین علت ضمن اینکه باید این واقعیت را بپذیرند حتما نسبت به دیگران در شستشوی صورت دقت کنند. استفاده از صابونها و محصولات مناسب به این افراد توصیه میشود .
مقایسه خود با دیگران: درمان خودتان رابه دیگران توصیه نکنید چون این درمانها در افراد گوناگون یکسان نیستند. برخی داروها میتواند باعث ایجاد عارضه در فردی شود و برای دیگری بی اثر باشد.
دستکاری: قابلیتها و ویژگیهای پوست افراد با هم متفاوت است به همین دلیل جای جوش روی پوست برخی افراد میماند ولی آنچه نباید فراموش کرد این است که مهمترین علت ماندن جای جوش، دستکاری آن است .
عادتهای غلط: اگر شما موقع اصلاح یابند انداختن صورت فشار کمتری وارد کنید و مدت زمان کوتاهی پوست را تحریک کنید، میتوانید به خودتان کمک کنید. مواد آرایشی و بهداشتی چرب به زیاد شدن جوشها منجر میشوند .
شغل: محیط کار شما میتواند در تشدید آکنه موثر باشد. اگر شما در یک آشپزخانه گرم کار میکنید، بخار غذاها و بخارهای چربی که از داغ کردن روغن و… ایجاد میشود با جوشهای شما تماس پیدا میکند و باعث تشدید آن میشود. با تهویه مناسب و باز گذاشتن پنجره به خودتان کمک کنید. اگر آکنه شما شدید است و تحت درمان هستید و دوست دارید نتیجه مناسبی بگیرید باید از قرار گرفتن در چنین محیط هایی تاحدامکان بپرهیزید تا آکنهتان تشدید نشود.
بهداشت پوست: آکنه بخاطر آلودگی و کثیفی پوست بوجود نمیآید. ماده موجود در نوک جوشهای سر سیاه را چربی خشک شده و سلولهای مرده تشکیل میدهند که منفذ خروجی فولیکول مو را مسدود کردهاند. برای مراقبت طبیعی از پوست، روزی دو بار صورت خود را با صابون ملایم و آب ولرم بشویید. شستشوی زیاد ممکن است سبب بدتر شدن آکنه شود. شستشوی مرتب سر با شامپو نیز توصیه میشود. اگر موهای شما چرب هستند، شاید لازم باشد که دفعات شستشو را افزایش دهید. متخصص پوست میتواند در انتخاب شامپو و صابون مناسب به شما کمک کند.مردانی که مبتلا به آکنه هستند، باید هم ریشتراش برقی و هم تیغ را امتحان کنند و هر کدام را که راحتتر است و جوش کمتری ایجاد میکند، انتخاب نمایند. اگر شما از تیغ استفاده میکنید، قبل از اصلاح، موی صورتتان را کاملاً با آب گرم و صابون شسته و نرم کنید و سپس از خمیر ریش برای اصلاح استفاده کنید. برای جلوگیری از زخمی شدن جوشها، ریشتان را خیلی از ته نتراشید. صورتتان را فقط وقتی که واقعاً لازم است اصلاح کنید. همیشه تیغ نو و تیز بکار ببرید.
رژیم غذایی: غذاهایی که میخورید نقشی در ایجاد آکنه ندارند. متخصصین پوست در مورد اهمیت رژیم غذایی در درمان آکنه عقاید متفاوتی دارند اما مسلم و قطعی است که رعایت یک رژیم غذایی شدید و سخت هیچ تأثیری در بهبود آکنه شما نخواهد داشت. از سوی دیگر، بعضی از مردم دریافتهاند که بعضی از غذاها باعث بدتر شدن آکنه در آنها میشوند. در این صورت، از خوردن این گونه غذاها باید اجتناب کرد. بخاطر داشته باشید که در قضاوت عجله نکنید. آکنه به خودی خود فراز و نشیبهای زیادی دارد و گاهی بدتر و گاه بهتر میشود. داشتن یک رژیم غذایی متعادل حاوی کلیه مواد غذایی لازم برای رشد، بخصوص در سنین نوجوانی و جوانی از اهمیت زیادی برخوردار است .
نورخوشید: برنزه شدن پوست میتواند آکنه را مخفی کند ولی فواید آن زودگذر است. از سوی دیگر نور خورشید موجب پیری زودرس پوست شده و میتواند به پیدایش سرطان در پوست منتهی شود، لذا باید از تماس زیاد با نور خورشید، استفاده از چراغهای خورشیدی، آفتاب سوختگی و برنزه شدن زیاد برحذر باشید. بهتر است از یک ضدآفتاب مناسب برای پوستهای آکنهای استفاده کنید
فرآوردههای آرایشی: اگر از کرم پودر یا کرم مرطوب کننده استفاده میکنید به دنبال آنهایی باشید که فاقد چربی (Oil- Free) هستند و تنها به اینکه پایه آبی (Water- Based) داشته باشند، اکتفا نکنید. فرآوردههایی را انتخاب کنید که غیرآکنهزا(Non- Acnegenic) و غیر کومدونزا(Non-Comedogenic) باشند.
هر شب مواد آرایشی را با آب و صابون (و اگر صابونها پوستتان را خشک میکنند، با شیر و لوسیون مناسب پوستهای آکنهای) از روی پوستتان پاک کنید. یک لوسیون پوشاننده با رنگ ملایم (فرآوردههایی که قرمزی، التهاب و جای آکنه را میپوشانند)، میتواند به خوبی و در نهایت سلامت ضایعات پوستتان را از نظرها مخفی نگه دارد. برای این منظور پودرهای مایع با پایه بدون روغن (Oil- Free) مناسب هستند.در موقع استفاده از فیکساتورها، اسپریهای و ژلهای مو، صورتتان را بپوشانید. در صورت پاشیده شدن اسپری یا ژل مو بر روی پوست صورت، ممکن است بدلیل حساسیت به مواد آرایشی آکنه بوجود آید.
درمان آکنه
درمان آکنه یک فرآیند مداوم و طولانی است. تمام درمانهای آکنه بر پیشگیری از بروز ضایعات جدید متکی هستند. ضایعات موجود باید خودشان بهبود یابند و این بهبودی، زمان میطلبد. تا یک ماه پس از شروع درمان مناسب و موثر، بیشتر از ۱۰ درصد بهبودی در ضایعات، مورد انتظار نمیباشد و کنترل کامل ضایعات تا ۶ ماه میتواند طول بکشد. اگر جوشها پس از ۶ تا ۸ هفته بهتر نشدند، شاید لازم باشد روش درمان شماتغییر کند.روش درمانی که توسط متخصص پوست و مو پیشنهاد میشود، بسته به نوع آکنه تفاوت خواهد داشت. بندرت، مصرف محصولات آرایشی و بهداشتی پوست و یا داروهای خوراکی، ضایعات شبیه آکنه ایجاد میکنند.همچنین آکنه میتواند بدلیل اختلالات هورمونی در بدن نیز بوجود آید. آگاه کردن پزشک از نوع موادی که به پوستتان میمالید و یا نوع داروهایی که مصرف میکنید میتواند در انتخاب روش صحیح درمان آکنه بسیار حائز اهمیت باشد. تغییرات عادت ماهیانه در زنان نیز در آکنه موثرند و باید پزشک را از آنها آگاه کرد.بسیاری از کرمها و لوسیونهای ضدآکنه غیر نسخهای موجود در بازار به درمان موارد خفیف آکنه کمک میکنند. با این وجود بعضی از این فرآوردهها در صورت مصرف مداوم موجب خشکی پوست میشوند. اگر از اینگونه محصولات استفاده میکنید، به دقت دستورالعمل آن را مطالعه و براساس آن عمل کنید.ممکن است متخصص پوست برایتان کرمهای موضعی و لوسیونهایی از قبیل «اسید ویتامینA » و «بنزوئیل پراکسید» را تجویز کند تا منافذ بسته شده را باز کنند و تعداد باکتریهای روی پوست را کاهش دهند. این داروها ممکن است موجب خشکی و پوسته پوسته شدن پوستتان شوند. متخصص پوست روش صحیح کاربردی این فرآوردهها و نیز چگونگی مقابله با عوارض جانبی آنها را به شما توضیح خواهد داد.همچنین آنتیبیوتیکهایی هم موجود هستند که به صورت موضعی بر روی پوست بکار برده میشوند. از این داروها برای درمان مواردی از آکنه که چندان حاد نیستند استفاده میشود. زمانی که آکنه به صورت تودههای قرمز و ملتهب خود را نشان میدهد، ممکن است متخصصین پوست با تزریق مستقیم بعضی داروها در داخل ضایعه، به بهبود آن کمک کنند. پزشک شما ممکن است تصمیم به تخلیه جوشها و یا دانههای سرسیاه و سرسفید بگیرد، ولی هیچوقت خودتان اقدام به فشردن کندن یا تخلیه محتویات جوش نکنید. زیرا ممکن است به تشدید تورم و التهاب و به جای گذاشتن جوشگاه منجر شود.آنتیبیوتیکهای خوراکی از قبیل داکسی سیکلین، تتراسیکلین یا اریترومایسین اغلب در موارد متوسط یا شدید آکنه و به خصوص وقتی تعداد زیادی جوش بر روی پشت و قفسه سینه وجود دارد، تجویز میشوند. این آنتیبیوتیکها تعداد باکتریهای موجود در فولیکول را کاهش داده و ممکن است مستقیماً موجب کاهش قرمزی جوش نیز بشوند. در زمان مصرف آنتیبیوتیکهای خوراکی، بعضی زنان ممکن است دچار عفونتهای قارچی دستگاه تناسلی شوند. در این صورت ضمن قطع مصرف آنتیبیوتیک، باید به پزشک خود مراجعه کنند تا عفونت قارچی را درمان کند. توجه داشته باشید که آنتیبیوتیکهای خوراکی برای درمان آکنه باید مدت طولانی مصرف شوند. مصرف طولانی این داروها اگر با تجویز و تحت نظر متخصص پوست باشد، عوارض جانبی مهمی نخواهد داشت و ترس بیجا از عوارض این درمان آکنه یک فرآیند مداوم و طولانی است. تمام درمانهای آکنه بر پیشگیری از بروز ضایعات جدید متکی هستند. ضایعات موجود باید خودشان بهبود یابند و این بهبودی، زمان میطلبد.
درمان جوشگاههای آکنه
متخصصین پوست برای درمان جوشگاههای آکنه از روشهای مختلفی استفاده مینمایند. به عنوان نمونه میتوان از لیزر، تراشیدن پوست و لایهبرداری (پیلینگ شیمیایی) برای صاف کردن جوشگاههای فرورفته نام برد. با تزریق کلاژن یا چربی نیز میتوان جوشگاه را صاف نمود. با استفاده مناسب از مجموعه این روشها میتوان به طور قابل ملاحظهای جوشگاهها را ترمیم نمود.
لزوم مراقبت دقیق و مرتب از پوست
صرف نظر از درمان اختصاصی که پزشک تان برای شما تجویز میکند، به خاطر داشته باشید که شما باید مراقبت از پوستتان را مادامی که دوره آکنه خاتمه نیافته، ادامه دهید.
هیچ درمان سریع یا دایمی برای آکنه وجود ندارد ولی این بیماری قابل کنترل است و درمان مناسب مانع از برجای ماندن جوشگاههای بدشکل بر روی پوست میشود.
تاثیر آفتاب بر جوش ها
برخی تصور میکنند با استفاده از نور آفتاب میتوان به خشک شدن و از بین رفتن جوشها کمک کرد. اما باید بدانید آفتاب گرفتن باعث خشک شدن و آسیب دیدن پوست میشود و در درمان جوشها تاثیر چندانی ندارد و ممکن است آنها را تشدید کند.
در گذشته، پزشکان برای درمان مقطعی جوشها از نوعی لامپ استفاده میکردند که نور آن با اشعه آفتاب و دستگاههای سولاریوم امروزی متفاوت است. بنابراین درمان جوشها با استفاده از آفتاب خیلی معقول نیست.
روش های سریع درمان جوش صورت
اگر صبح که از خواب بیدار و متوجه شوید که یک جوش در قسمتی از صورتتان سر برآورده و خصوصا اگر این اتفاق قبل از یک واقعه مهم برایتان پیش بیاید، حتماً خیلی غصهدار میشوید.
اکثر افراد این حادثه غمانگیز را به نوعی تجربه کردهاند. چند روز مانده به یک مهمانی مهم، یک مراسم رسمی، جشن تولد و… انگار که طبیعت از سر لجبازی میخواهد دستمان بیندازد. حالا اگر چنین شد چه باید بکنیم؟
مرکبات: یکی از روشهای متداول، گذاشتن مرکبات بر روی جوش است. اسیدسیتریک موجود در این میوهها به خشک شدن جوش چرکی کمک میکند، و ویتامینهای موجود در آنها التهاب باکتریهای عفونت زا را کم میکند.
اگر در جستوجوی درمان خانگی برای این جوشها هستید استفاده از مرکبات نقطه آغازین خوبی است. یک پرتقال یا لیمو را پوست کنده و از طرفی که آب میوه وجود دارد به پوست و روی جوش بمالید، این کار باعث میشود تا کمی احساس سوزش کنید. سپس اجازه دهید تا در معرض هوا خشک شود. تکرار این کار چندین بار در طول یک روز به شما کمک میکند تا جوش برطرف شود.
نمک دریایی: به شما کمک میکند تا باکتریهای موجود در جوشهای چرکی کشته شوند و منافذ پوستی پاکیزه بمانند.
به این منظور کمی آب را بجوشانید. مقداری نمک دریایی را برداشته و کمی آب بر روی آن بریزید تا خمیری شکل شود.
پس از آنکه خمیر سرد شد و دمای آن به دمای اتاق رسید این خمیر را بر روی جوش قرار دهید. صبر کنید تا کاملا خشک شود و سپس محل را با آب بشویید. این عمل باعث کشته شدن باکتریها شده و اجازه نمیدهد تا جوش چرکی در صورتتان اثر و لکهای باقی گذارد.
خمیر دندان: اگر برای درمان جوش صورت خود خیلی عجله دارید میتوانید این روش را انتخاب کنید. اگر قبل از خواب کمی خمیردندان بر روی جوش بمالید، احتمالا صبح جوش شما به مراحل پایانی عمر خود خواهد رسید و شاید هم از بین رفته باشد.
سیب: سیب رنده شده را مستقیما بر روی جو شها بمالید و پس از خشک شدن نه تنها به از بین رفتن باکتریهای موجود در جوشهای چرکی کمک میکند، بلکه جوشها را خشک میکند.
با سلام با توجه به ژنتیک بدن هر فرد، پیشنهاد می شود قبل از انجام هر کاری با پزشک و یا متخصص مشورت گرفته شود تا نتیجه بهتری حاصل شود.
بنام خدا با تزریق پلاسما زیر پوست ناحیه جوش دار یا ملتحب، می شود به سرعت آن ناحیه را درمان کرد چون پلاسما کارش دفع مواد زائد خون است و پروتئین هایی دارد که مواد گیر افتاده زیر پوست را که باعث ایجاد جوش میشوند را از زیر پوست خارج می کند و باعث میشود جوش ها به سرعت مداوا بشوند و حتی لخته های ایجاد شده در زیر پوست و عفونت ها را هم بهبود میبخشد و افرادی که بیماری مادرزادی پوستی دارند با تزریق پلاسمای خون زیر پوستشان بهبود کامل پیدا می کنند.